محمد مصدق

در نقد مصاحبه دکتر غنی‌نژاد روزنامه دنیای اقتصاد ۷ اسفند۱۴۰۳ (قسمت سوم)

شوک درمانی؛ مصدق کودتاچی؟ / شاه کلید ۲۸ مرداد کجاست؟ پرده‌برداری از روایت‌های معکوس! / حقیقت پنهان یا تاریخ‌سازی پریشان؟

اخبار اندیشهسفیر انگلیس در واشنگتن در بعد از ظهر ۲۷ مرداد (۱۸ اوت) پیام زیر را طی یک تلگراف سری به وزارت خارجه انگلیس مخابره کرد: «امروز وزارت امور خارجه امریکا به سفیر امریکا در رم دستور می‌دهد به شاه توصیه کند که درباره وقایع اخیر ایران اعلامیه‌ای صادر و تاکید نماید که اقدام او به عزل مصدق و انتصاب زاهدی استفاده از حقوقی بوده که قانون اساسی به او داده است و توضیح دهد که او کشور را به آن علت ترک کرد که احساس نمود دیگر به حکم او احترام گذاشته نمی‌شود و می‌خواست از خونریزی پرهیز کند. شاه باید در اظهارات بر این نکته تاکید کند که او به هیچ وجه دست به کودتا نزده بلکه خود هدف کودتایی از جانب دکتر مصدق بوده است.»

روایت سعید فاطمی

روزی که خانه مصدق را آتش زدند، او به صدیقی چه گفت؟

تاریخ ایرانغروب ۲۸ مرداد که اوباش و درباریان به خانه دکتر محمد مصدق هجوم می‌آورند، دکتر صدیقی به اصرار پیشوا را از اتاق خانه‌اش راهنمایی می‌کند که از محل خانه ملت که طعمه حریق شده بود بگریزند

به مناسبت زادروز مصدق؛

زیدآبادی: داوری نسبت به مصدق شکلی بی‌رحمانه به خود گرفته

تاریخ ایرانوقتی ارزش‌ها رنگ به رنگ شوند، هاله‌های قدسی پیرامون چهره‌های تاریخی هم رنگ می‌بازد و آن‌ها را به هدفی مشروع و موجه برای نقد و مخالفت تبدیل می‌کند. این به خودی خود امر نامطلوب و نامعقولی نیست به شرط آن‌که دچار آفت نشود.

آیا موسی غنی نژاد سند مورد درخواست کورش احمدی را ارائه کرد؟

اخبار اندیشهروایت فواد روحانی از مساله ی اختلافی در پیشنهاد آیزنهاور - چرچیل : «اشکال دولت ایران که بالاخره رفع نشد و موجب رد طرح گردید مربوط به مسئله تعیین غرامت بود. به این معنی که شرکت سابق جبران خسارت از دست دادن کسب و کار یعنی عدم النفع را نیز از ایران مطالبه می کرد در حالی که دولت حق شرکت را به دریافت غرامت، محدود به بهای تاسیسات می دانست و اظهار می کرد که اگر دولت انگلستان در مورد ملی کردن صنایع کشور خود به شرکت های خلع ید شده از بابت خسارت کسب و کار هم غرامت داده باشد این امر در مورد ملی کردن صنعت نفت ایران نمی تواند به عنوان سابقه تلقی شود.

سیاست دولت محافظه‌کار انگلیس در قبال جنبش ملی نفت در ایران

تاریخ ایرانآن‌ها با این حال در تبلیغات‌شان مصدق را ”Dr. No”  تبلیغ می‌کردند و عوامل‌شان نیز در داخل اصطلاح «پیرمرد لجوج» را به کار می‌بردند و متاسفانه با قلب و تحریف همه واقعیت‌های تاریخی و بی‌اعتنا به همه فکت‌های تاریخی همچنان در ایران امروز تلاش می‌کنند تا انگلیس را بی‌تقصیر و آن «پیرمرد لجوج» را مسبب همه مشکلاتی که در ایران معاصر پیش آمد معرفی کنند.

آیا ترانه‌سرای «مرا ببوس» واقعا جاسوس دکتر مصدق بود؟

تاریخ ایرانحیدر رقابی در سالن انتظار فرودگاه مهرآباد این پا و آن پا می‌کند زمان زیادی ندارد و باید حتما قبل از سوار هواپیما شدن و ترک همیشه ایران به مقصد آمریکا به مجید وفادار آهنگساز مشهور و دوست نازنینش زنگ بزند

تبارشناسی حیات اجتماعی ایرانیان از مشروطه تا اکنون

حیدری: تا اهداف مشروطه تحقق نیابد جامعه متوقف نمی شود/ حیات اجتماعی جریان اصلی است نه تضاد توییتری ها و خشک مقدس ها

اخبار اندیشهما در ایران از درون یک حیات دوقطبی به مسائل نظر می افکنیم که یک لحظه اش چریک توئیتری اینستاگرامی است، و لحظه دومش نوعی زهد خشک و محتسبیسم تهی شده است. این دولایه آن گونه جیغ می کشند که گویی هستی اجتماعی، به این دو محدود است. در صورتی که چنین نیست. مسئله بر سر ضرب آهنگ هایی است که هنوز در آن حیات اجتماعی جاری است و منتظر وضعیت را پایش می کند تا در وهله نهایی از تک تک دریچه هایی که برای زندگی بهتر باز می شود، همانند مشروطه استفاده کند.

در نقد انکار دو کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در «اَبَر روایت» غنی‌نژاد (قسمت دوم)

سخنان غیرعلمی غنی نژاد درباره کودتا / طرح آمریکا ؛بزرگنمایی حزب توده برای کودتا در ایران / تنزل علم در ابرروایت غنی نژاد

اخبار اندیشهدر این بحث کوشیده‌ام با طرح یک بحث نظری، ناکارآمدی تعریف آقای دکتر غنی‌نژاد از کودتا، برپایه شورش بر علیه رئیس کشور، را نشان دهم. همچنین به این واقعیت اشاره شد که در نظام‌های سیاسی مدرن به دلیل توازن قدرت در سطح قوای سه گانه کشور، اساسا عبارت Head of State به عنوان رئیس کشور، فاقد وجاهت حقوقی است. به همین دلیل به عنوان نمونه به موقعیت قانونی رئیس جمهور آمریکا توجه کردم؛ که می‌شود او را حتی با دست‌بند به دادگاه برد، امری که در نظام شاهنشاهی ایران، تصور آن هم امری محال بوده است. بنابراین آقای دکتر غنی‌نژاد در دنیای مدرن نباید درپی یافتن رئیس کشوری باشد، که بتوان تعریف خود از کودتا را بر آن، بنا نهد.

مهدی آهویی در میزگرد خبرآنلاین:

همیشه سیاست صبر و انتظار جوابگو نیست/ باید زمین بازی را تغییر دهیم

دیپلماسیقوام، نفت شمال را به عنوان یک امتیاز که موهوم هم بود، روی میز گذاشت و توانست استالین را با آن عظمت فریب دهد و ایران را توانستیم نجات دهیم. الان هم فکر می‌کنم با این که از ابزار اقتصادی استفاده کنیم و حداقل زمین بازی را تغییر دهیم {موضوع مهمی است}. حداقل باید زمین بازی را تغییر دهیم. الان همه زمین بازی محدود به بحث هسته ای شده است که مذاکره می‌شود یا نمی‌شود. الان می‌توانیم با ابتکار از امتیازات دیگری استفاده کنیم.

چهار تجربه ناکام؛

دموکراسی خواهی از آرمان تا واقعیت/ ایرانیان از دموکراسی فهم بهتری دارد تا مسئولان استعمار داخلی و خارجی مانع عمده دموکراسی ایرانی

اخبار اندیشهدر هر ۴ دموکراسی مورد بحث گروهی اقلیت بودند که با دموکراسی به‌طور کامل مخالف بودند. اما ساختارهای معیوب از آن ها حمایت می کردند. این گروه اقلیت را استعمار داخلی (تندروها و رادیکال ها) و خارجی نام گذاشتم. و متأسفانه قدرت زیادی هم داشته و هر ۴ دموکراسی را به‌ناکامی کشانده و در مقابل حرکت ملّت ایستاده‌اند. عامل خارجی هم همواره ضد تجربیات ملی ایران در حوزه دموکراسی خواهی و پیشرفت کشور گام برداشته است. اما دموکراسی برای همیشه در ایران زنده بوده و زنده خواهد ماند.

گفت‌وگو با نویسنده «از مصدق تاریخی تا مصدق اسطوره‌ای»

مصدق پس از مرگش چگونه زنده ماند؟/ شاه تا پایان عمر از مصدق رهایی نیافت

تاریخ ایرانتأثیر او [مصدق] فقط در سال‌های زمامداری‌اش نبود، بلکه پس از سقوطش هم ادامه پیدا کرد. هنوز هم گروه‌های سیاسی در ایران برای تعریف کردن جایگاه خود، باید با مصدق تعیین تکلیف کنند.

نفت ایران چرا و چگونه ملی شد؟

تاریخ ایرانکارآفرین معدن‌شناس ثروتمند انگلیسی، ویلیام ناکس دارسی عبورش به ایران افتاد و شاهد آن بود که چگونه روستاییان و عشایر پیرامونی چشمه‌های نفت در خوزستان از آن برداشت و استفاده می‌کردند. دارسی با دیدن آن چشمه‌ها از وجود نفت زیرزمینی مطمئن شد

پاسخ‌های کوروش احمدی به منتقدان مصدق

مصدق استعمارستیز بود نه غرب‌ستیز/ در تاریخ مشروطه فرمان عزل نخست‌وزیر وجود ندارد

تاریخ ایرانناسیونالیسم رمانتیک، ناسیونالیسمی بود که رضاشاه مطرح می‌کرد که یکی از مهم‌ترین وجوه آن باستان‌گرایی و عظمت و قدرت و... بود. اما در افکار مصدق باستان‌گرایی در حد طبیعی است و برجستگی چندانی ندارد.

به مناسبت هفتادوچهارمین سال ملی‌شدن صنعت نفت

جزئیات جلسه‌ای که در آن نفت ملی شد

تاریخ ایرانمجلس سنا تصمیم مورخ ۱۷ اسفندماه ۱۳۲۹ کمیسیون مخصوص نفت مجلس شورای ملی را که در جلسه پنجشنبه ۲۴ اسفندماه مورد تایید همان مجلس واقع شده تایید می‌نماید.

روزی که مصدق و کاشانی تاریخ سازی کردند؛ از قطع دست استعمار تا ملی شدن نفت

احزاب و شخصیت‌هااتحاد استراتژیک محمد مصدق و جبهه ملی ایران با آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی و حجت‌الاسلام سید مجتبی میرلوحی ملقب به سید مجتبی نواب‌صفوی و صد البته رفتار ضد ایرانی حاجعلی رزم‌آرا نخست‌وزیر وقت پهلوی و دربار محمدرضا شاه موجب تقویب قانون ملی شدن صنعت نفت و گاز ایران در سال ۱۳۲۹ شد، اما چه شد که طرح ملی شدن صنعت نفت ایران که یک بار در مجلس شانزدهم شورای ملی رد شد چند روز بعد مجددا در دستورکار همان مجلس قرار گرفت و به تصویب نمایندگان همان مجلس رسید؟

نظریه استاد دانشگاه اسپانیا درباره چگونگی توافق انگلیس و آمریکا بر سر کنسرسیوم

تسلیم شاه در برابر قرارداد کنسرسیوم به دلیل تاج بخشی آمریکا با کودتا / کنسرسیوم حاصل توافق آمریکا و انگلیس/ آمریکا از بی‌طرفی تا مشارکت و سلطه

اخبار اندیشهمقامات آمریکایی بحران نفت را به‌عنوان یک نیروی بالقوۀ بی‌ثبات‌کننده در ایران –و شاید در کل خاورمیانه– می‌دانستند که می‌تواند به‌پیشرفت‌های کمونیست‌ها منجر شده و شوروی را به‌سمت خلیج‌فارس که غنی از نفت است هدایت کند. ایران به‌عنوان تنها مانع زمینی مستقیم بین اتحادجماهیرشوروی و خلیج‌فارس، به‌عنوان یک حلقه حیاتی در زنجیرۀ امنیتی غرب عمل می‌کرد. وقتی شوروی بر ایران کنترل داشته باشد، آن‌وقت دفاع از یونان، ترکیه و شرق مدیترانه را برای آمریکا غیرممکن خواهد بود.

آمریکا و انگلستان ترتیبات سرنگونی دولت ملی مصدق را فراهم کردند

عذرخواهی اسقف‌های آمریکایی از ایرانیان بابت کودتای ۲۸ مرداد

تاریخ ایرانما به عنوان شهروندان آمریکا اعتراف می‌کنیم گناهان بزرگی را علیه مردم ایران مرتکب شده‌ایم... ما قادر به انتقاد و یا تصحیح سیاست‌هایی که از آن‌ها سود برده‌ایم نشده‌ایم. خداوندا ما به طور مستقیم و غیرمستقیم حقوق بشر را نقض کرده‌ایم و تقاضای آمرزش داریم.

مروری بر شکایت‌ها و حمایت‌های مردمی در آستانه ملی شدن نفت

مردم تمام‌قد با ملی شدن «صنعت نفت» همراهی کردند

تاریخ ایراندر سال‌های اخیر به انتقاد از ملی‌کردن صنعت نفت ایران و اشتباه محمد مصدق در رسانه‌های عمومی و میزگردهای تخصصی می‌پردازند. پس زمانی‌که اندیشه و سخن این دوگروه تجربه‌گرا را درکنار اسناد تاریخی نفت در دوره مجلس شورای ملی قرار می‌دهیم...

نقد حمید رضا عابدیان به مقاله فریدون مجلسی منتشر شده در خبرآنلاین

بررسی ابعاد یک توافق نفتی پنهان؛ قرارداد کنسرسیوم و توسعه ایران/ فساد بعد از کودتا در حکومت پهلوی

اخبار اندیشهدکتر محمدعلی همایون کاتوزیان می نویسد:«در اوایل سال ۱۳۳۹ [شش سال پس از قرارداد] کوس رسوایی دیکتاتوری شاه را در فضای سیاسی ایران و جهان نواختند. مجموعه ای از چپاول، فساد، نادانی و بی لیاقتی سبب شده بود که نه فقط قریب دوهزار و دویست میلیون دلار درآمد نفت و هزار و دویست میلیون دلار کمک های خارجی یعنی تمام ۳۴۰۰ میلیون دلاری که رژیم کودتا از سال ۱۳۳۳ تا آن تاریخ مفت و مسلم دریافت کرده بود، دود شود و از میان برود، بلکه علاوه بر آن، مملکت با کسر پرداخت ها و در نتیجه تورم مزمنی نیز دست به گریبان شود.

نقد فریدون مجلسی به مقاله حمیدرضا عابدیان

درس های ملی شدن برای برجام و توسعه/ می خواستید مذاکرات کنسرسیوم مانند برجام ۱۷ سال طول بکشد/ کنسرسیوم ایران را با شتاب به توسعه رساند

اخبار اندیشهقرارداد کنسرسیوم هیچ مغایرتی با ملی شدن صنعت نفت  ایران نداشت، فقط اجرایی شدن آن را تسهیل کرد و ۱۷ سال بعد تمام شد و به ایران تحویل شد و رفت! لابد می خواستید مذاکرات آن نیز مانند برجام ۱۷ سال طول بکشد و نفت تعطیل و به جایی هم نرسد!...مسئله دیکتاتوری هم که اشاره کرده اند مقوله ای است مرتبط با توسعه فرهنگی و اجتماعی و ربطی به کنسرسیوم ندارد! شاه در آغاز در مسائل اجرایی هیچ دخالتی نداشت...آیا امینی کارشناس کاردان و همکارانش طی چهار ماه مذاکره به توافقی دست نیافتند که در دوران آن ایران به بالاترین شتاب توسعه دست یافت و ایران از آن بهره مند شد؟

به مناسبت سالروز درگذشت

آیت‌الله کاشانی به اتهام همکاری با آلمان‌ها ۲۸ ماه تبعید بود/ قیام او منجر به استقلال عراق شد

تاریخ ایرانپس از بازداشت از طرف مرحوم آیت‌الله عظمی بروجردی نامه‌ای به حضور شاهنشاه تقدیم شد و حضرت آیت‌الله از شاهنشاه تقاضا کردند ارفاق و مساعدت شاهانه شامل حال حضرت آیت‌الله کاشانی شود.

نقدی بر مطلب کوتاه فریدون مجلسی در باره قرارداد کنسرسیوم

سفیر آمریکا: به ایرانی ها فهماندیم تولید و تصفیه نفت برعهده کنسرسیوم است نه ایران / دستور شاه و زاهدی برای تصویب قرارداد کنسرسیوم توسط مجلس و دولت

اخبار اندیشهشرایط عقد قرارداد کنسرسیوم: دکتر امینی عاقد قرارداد کنسرسیوم: "قرارداد کنسرسیوم را آوردم به هیئت دولت... سپهبد زاهدی گفت...آقایان اصلا هیچ وارد نیستند... بنابراین وقت تلف نکنید، این تصویب نامه را امضاء بکنید. وزرا تصویب نامه را امضاء کردند." مصطفی علم: "[شاه] به نمایندگان گفت هر رأیی علیه لایحه داده شود، علیه شخص خود محسوب می کند." ...جناب مجلسی در دفاع از قرارداد کنسرسیوم، آن را یک قرارداد پیمانکاری بهره برداری و فراوری را با دخالت کامل تا سطح مدیریت با کنسرسیوم بین المللی [۷] خواندند در حالیکه هندرسن، سفیر وقت آمریکا، در یک گزارش جامع از مذاکرات تاکید می کند: " از همان آغاز مذاکرات به ایرانی ها تفهیم شده است که کنسرسیوم، کنترل مدیریت تولید و تصفیه را بر عهده خواهد داشت."

ناگفته‌ها از غائله ۱۴ اسفند؛ رویدادی که قصدش آسیب زدن به جمهوری اسلامی بود!

احزاب و شخصیت‌هاجماران در گزارشی نوشت: اختلافات میان مجلس شورای اسلامی و بنی صدر که رئیس جمهور بود مدام بیشتر می شد، امام اما در این میان هر دو طرف را به رعایت قانون و وحدت توصیه می کردند و خود دخالتی در امور نمی کردند. بنی صدر پا را از قبل هم فراتر گذاشت تا جایی که روز چهاردهم اسفند ماه سال ۵۹، نیروهای انقلابی را مورد ناسزا قرار داد و آنان را مشتی چماقدار خواند در حالی که این نیروهای طرفدار بنی صدر بودند که به جان نیروهای انقلابی افتاده بودند.

دکتر کریم سنجابی در گفت‌وگو با تاریخ شفاهی هاروراد

غش کردن‌های مصدق ساختگی بود؟/ او در دوران نخست‌وزیری هیچ حقوقی نمی‌گرفت

تاریخ ایرانمرحوم دکتر مصدق موقوفه‌ مادری داشتند به نام موقوفه بیمارستان نجمیه. به شما عرض کنم که در میان هزاران متولی که در ایران داشتیم و ما بودجه‌های موقوفات آن‌ها و حساب‌های سالیانه‌ آن‌ها را بررسی می‌کردیم، هیچ موقوفه‌ای نظم و ترتیب و درستی موقوفه نجمیه را نداشت.

به مناسبت سالگروز درگذشت دکتر مصدق

نامه جبهه ملی به شاه استارت انقلاب را زد/ چگونه نهضت آزادی جبهه ملی را متوقف کرد؟

تاریخ ایرانسیدحسین موسویان: از ۲۵ خرداد ۱۳۶۰ اعضای هیأت رهبری و هیأت اجرائیه جبهه ملی همگی مخفی شدند... من از همان روز ۲۵ خرداد ۱۳۶۰ که زندگی مخفی را شروع کردم تا بیش از یک سال مخفی بودم.

تاریخی که با آرزو شروع شد و با تراژدی خاتمه یافت

اسفند پرماجرا؛ از ترور رزم‌آرا تا مرگ مصدق در حصر

تاریخ ایرانکاشانی به جز مدت کوتاهی بازداشت در ارتباط با قتل رزم‌آرا، مورد تضییقات قرار نگرفت، اما او در حصر و حبسِ انزوای مردم بود... درگذشت کاشانی در انزوا نشان از پایان محوریت تهران در فقاهت سیاسی داشت.

در پاسخ به مقاله متشر شده در خبرآنلاین مطرح شد

فریدون مجلسی: مصدق ایران را به ورشکستگی کشاند / امینی با امضای قرارداد کنسرسیوم موجب نجات کشور شد

اخبار اندیشهبرخلاف توهم مصدق درباره اتکای الزامی غرب به نفت ایران، غرب ۴ سال تعطیل صنعت نفت ایران را به راحتی تحمل کرد و مصدق با ترجیح دادن تعطیل صنعت نفت به امضای توافقی برای بهره برداری از آن، و اتخاذ سیاست «اقتصاد بدون نفت» کشور نیازمند ایران را به ورطه ورشکستگی و توسل به چاپ اسکناس و تحمل خسارات عدم دریافت منافع تفت کشاند. تولید رقبا توسعه یافت و جایگزین شد!

به مناسبت سالگرد درگذشت علامه دهخدا

دهخدا می‌خواست راپرت دکتر مصدق را به رضاشاه بدهد

تاریخ ایراندکتر مصدق روزی مرا خواست و دستور داد که به منزل دهخدا بروم و نسخه ترجمه او را از کتاب منتسکیو بگیرم و موافقت او را با چاپ کتاب تحصیل کنم...

ملی‌شدن نفت ایران: آیا مسیر انتخاب شده توسط دولت ایران اخلاقی بود؟

انگلیس برای توسعه خود و اروپا بعد از جنگ، نیاز داشت مصدق سرنگون شود / فساد اخلاقی دولت بریتانیا توسط پروفسور ژیدل افشا شد

اخبار اندیشهتولید نفت AIOC از ۱۶.۸ میلیون تن در سال ۱۳۲۳ به ۳۱.۷۵ میلیون تن در سال ۱۳۲۹ افزایش یافت. در صورت از دست دادن این تولید، اروپا مجبور به پرداخت هزینه نفت اضافی به ارزش ۷۰۰،۰۰۰،۰۰۰ پوند بود. این امر به بهبود اقتصادی اروپا پس از ویرانی‌های جنگ‌جهانی دوم یاری می‌رساند. ...ایرانیان همچنین AIOC را به‌استفاده از ترفندهای حسابداری برای فریب دادن دولت ایران متهم کردند. در سال ۱۳۲۷، در جریان مذاکرات برای تغییر قرارداد ۱۳۱۲، ژیلبر ژیدل پروفسور مشهور فرانسوی حقوق بین‌الملل، از سوی ایرانیان مأمور شد تا فریبکاری‌های AIOC و مناطقی را که شرکت در آنها تعهدات خود را زیرپا گذاشته است، مستند کند. او خاطرنشان کرد که حق امتیاز ایران در رابطه با قیمت نفت صادراتی از ۳۳ درصد در سال ۱۳۱۲ به ۹ درصد در سال ۱۳۲۷ کاهش یافته است